Lekarski Poradnik Językowy
Porady językowe. Strona główna


Repliki - odpowiedzi na najczęstsze pytania
Do strony początkowej LPJ...

Repliki, czyli odpowiedzi

Na pytania odpowiada © dr hab. Piotr Müldner-Nieckowski, prof. UKSW

| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |  6  | 7 

 
 

Po chwili... - za chwilę...

Mam pytanie w związku z tekstami poświęconymi m.in. sportowi (tu tenisowi). Bez przerwy widuję takie notki dziennikarskie jak niżej przytoczona i czuję, że jest w nich coś nie w porządku. Czuję, ale nie wiem, dlaczego wydają mi się złe. Prawdopodobnie chodzi o wyrażenie "za chwilę" i podobne. Czy mam rację?

A teraz cytat z portalu Onet.pl (Wimbledon, 2012.07.05):

W 1/2 finału na jej drodze stanęła Angelique Kerber. Początkowo spotkanie miało wyrównany przebieg. Jednak grająca bardzo regularnie Niemka za moment wykorzystała szansę i przełamała Polkę. Za chwilę wygrała kolejnego gema i objęła prowadzenie 3:1. Za następnych 15 minut dominowała już tylko Agnieszka Radwańska. Jest w finale Wimbledonu po raz pierwszy w życiu, 75 lat po sukcesach Jadwigi Jędrzejowskiej!
(Katarzyna J., studentka polonistyki)

Ma Pani rację, to częsty błąd, który polega na myleniu znaczenia przyimków w wyrażeniach typu: po chwili, za chwilę.

Po ogólnie wskazuje jednostkę czasu, która mija między zdarzeniami lub mija / minie od danej chwili do wystąpienia danego zdarzenia.

Za znaczy szczegółowo to, że zdarzenie nastąpi dopiero wtedy, kiedy minie jakiś czas.

  • Po chwili - łączy się ze wszystkimi czasami,
    na przykład: Po chwili było. Po chwili jest. Po chwili będzie.

    Ale:
  • Za chwilę - łączy się tylko z czasem przyszłym,
    na przykład: Za chwilę się stanie. Za chwilę będzie.

Dotyczy to wszystkich podobnych wyrażeń dotyczących czasu, na przykład:
Po piętnastu minutach było po meczu (nie: *Za piętnaście minut było...).
Po jakimś czasie przyjechali (nie: *Za jakiś czas przyjechali).

Podane przez Panią niepoprawne fragmenty tekstu mogłyby brzmieć na przykład tak:
Jednak grająca bardzo regularnie Niemka po chwili wykorzystała szansę i przełamała Polkę. Zaraz potem wygrała kolejnego gema i objęła prowadzenie 3:1. Po następnych 15 minutach dominowała już tylko Agnieszka Radwańska. Ze względów stylistycznych zadbałem o niepowtarzanie słów "chwila", "moment".